Wprowadzenie dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) jest jednym ze sposobów wspierania projektowania i produkcji wyrobów, które w pełni uwzględniają i ułatwiają efektywne wykorzystywanie zasobów podczas całego ich cyklu życia, w tym ich naprawę, ponowne użycie, demontaż i recykling.  Upraszczając można powiedzieć, że ROP ma na celu świadome projektowanie i produkowanie wyrobów, myśląc o nich jako o zasobach, które pochodzą ze środowiska i oddziaływują na nie.

Wszystko dlatego, że największe negatywne oddziaływanie na środowisko jest spowodowane nasilająca się konsumpcją, a zatem i wzmożoną produkcją. Opracowana na szczeblu unijnym Zintegrowana Polityka Produktowa (SEK (2009) 1707) wskazuje na ROP jako na narzędzie „internalizacji kosztów środowiskowych”, czyli bazuje na przymuszeniu sprawcy do włączenia kosztów przez siebie spowodowanych do swojego rachunku ekonomicznego (zob. w Encyklopedia Zarządzania). Przypisanie producentom odpowiedzialności za produkt wiąże się z tym, że to właśnie ta kategoria podmiotów czerpie w pierwszej kolejności najdalej idące korzyści z tytułu wprowadzania na rynek danego produktu.

Niestety powszechne znaczenie i rozumienie ROP przez przedsiębiorców jest podszyte strachem, jak się wydaje, wywołanym przeświadczeniem, że łączy się z dodatkowymi lub wyższymi kosztami jakie muszą lub będą musieli ponosić.

Dlatego uznałyśmy, że czas szczegółowo wyjaśnić, czym jest ROP i co się z nim wiąże dla przedsiębiorców i konsumentów po zmianie dyrektywy odpadowej z 2018 r.  Przede wszystkim zmiany z maja 2018 r. wprowadziły definicję ROP-u i nie budzi już żadnych wątpliwości, czym jest, prócz tego, że jedną z obowiązujących w ustawodawstwie unijnym zasad.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 21 dyrektywy odpadowej, ROP to zestaw środków podjętych przez państwa członkowskie w celu zapewnienia, aby producenci produktów ponosili odpowiedzial­ność finansową lub odpowiedzialność finansową i organizacyjną na etapie cyklu życia produktu, gdy staje się on odpadem. Ktoś może zatem powiedzieć, przecież chodzi tylko o pieniądze. Nie, nie tylko. Przede wszystkim chodzi o odpowiedzialność producenta, który już na etapie projektowania i produkcji powinien podejmować decyzje biznesowe biorąc pod uwagę nie tylko przychody i koszty związane bezpośrednio z produkcją i sprzedażą swoich wyrobów, ale powinien przykładać taką samą wagę do tego jak kosztowne dla środowiska są zasoby jakie wykorzystuje do produkcji swoich wyrobów, ale także to w co i jak jest zapakowany, ile energii, wody i prądu zużyto do jego wyprodukowania. Dodatkowo jak „odpadotwórczy” jest cały proces produkcji i co będzie można zrobić z jego produktem po tym jak stanie się już odpadem, ile go będzie (tego odpadu) i ile będzie kosztowało jego zagospodarowanie.

Naszym zdaniem odpowiedzialność producenta to stawianie takich oczekiwań projektantom, technologom, inżynierom, by brali pod uwagę wszystkie w/w elementy.